یادی از «بیژن سمندر» در پی درگذشتش
یادی از «بیژن سمندر» در پی درگذشتش
مدیر دانشنامه فارس در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که با رفتن بیژن سمندر، تنگ بلور شعر شیراز شکست، اظهار کرد: درگذشت این شاعر معاصر ـ که نقش بزرگی در احیای شعر فولکلور شیراز دارد ـ پس از یک دوره بیماری فرسایشی اتفاق افتاد. این خبری اندوهبار است و همه شیرازی‌ها را غمگین می‌کند.
کمالی با بیان این‌که سمندر روح شاعری، نویسندگی، هنرمندی و پژوهشگری را در خود داشت، ادامه داد: او با فرهنگ شیراز پیوندی ناگسستنی دارد و می‌توان گفت سمندر شاعری است که از شیراز هویت گرفت و در نهایت بخشی از هویت و فرهنگ این شهر شد.
او با تأکید بر این‌که شعرها و ترانه‌های بیژن سمندر در خاطره جمعی ایرانی‌ها و شیرازی‌ها باقی می‌ماند، تصریح کرد: بی‌شک جای او در میان شاعران این دیار خالی است، اما یادش همیشه در دیوان شاعران و خاطره مردم این شهر جاودانه است.
به گفته کمالی، سمندر، شاعر رازها، شادی‌ها، اندوه و دردهای مردم بود. با این همه آن‌چه سمندر را جاودانه می‌کند، دلبستگی او به فرهنگ و کشف نکات تازه از فرهنگ مردم شیراز و تسلط او به ساختارهای ادبیات است؛ چنان‌که امروز شاهدیم راهی که سمندر آغاز کرده، رهروان بسیاری دارد و هنور هم آفریده‌های این شاعر بزرگ در میان قله‌های ادبیات فولکلور می‌درخشد.
این پژوهشگر در ادامه در توصیف ویژگی‌های سمندر افزود: “شاه‌چراغ” آقایش بود، “سیدعلاءالدین” شاه‌مردش، دلبسته فرهنگ مذهبی و مردمی و عامیانه شیراز بود. موسیقی‌دان، ترانه‌سرا، پژوهشگر، خوشنویس و عاشق شیراز بود.
کمالی همچنین گفت: بیژن سمندر، شاعر ترانه‌های دلنشین و ماندگاری شد که بسیار از آنان در خاطره جمعی ایرانیان و شیرازیان ماندگار است. او نقشی بی‌بدیل و تأثیرگذار در احیا و تعالی شعر محلی شیراز داشت و با بازگویی واژگان عامیانه و تلفیق دلبرانه آن در شعر و غزل، طرحی نو درانداخت. بسیاری از هنرمندان همچون استاد محمدرضا شجریان ترانه‌های دلنشینش را به زینت آواز ماندگار ساختند.
او در ادامه به نقل قولی از بیژن سمندر پرداخت: «با پیشرفت تمدن و گسترش روزافزون وسایل ارتباط جمعی که هر روز روستاها و شهرک‌ها و شهرهای تازه‌ای را زیر بال و پرامواج رادیو تلویزیون می‌کشد، با رواج روزنامه‌ها، کتاب‌ها و نشریات گوناگونی که هر روز به فارسی دری نوشته و منتشر می‌شود، کم‌کم لهجه‌های بومی این سرزمین پهناور ساییده شده و به مرور زمان از بین می‌رود و دیگر نسل فردا، واژه‌ها، اصطلاحات و لطایف لهجه نسل دیروز و حتی امروز را نمی‌فهمد و اگر در جمع‌آوری و ثبت آن‌ها همت نشود، بیم آن می‌رود که – خدای نکرده – همان‌طور که خط میخی ما را متخصصین اروپایی خواندند، چندین سال دیگر نیز برای معنی و تفسیر برخی لغات و اصطلاحات بومی امروز، از دانشمندان خارجی مدد جوییم! به جز این فرسایش که ره‌آورد تمدن جدید است گذشت زمان و رویدادهای مختلف هر عصر نیز واژه‌هایی وارد زبان می‌کند، یا از آن خارج می‌سازد. خدا می‌داند چه واژه‌های دلکش و گویایی از زبان پارسی فراموش شده یا در معنی دیگری به کار می‌رود و یا به جای آن‌ها چه واژه‌ای از زبان‌های بیگانه نشسته است»، و افزود: از این روی با باور به بقای زبان و لهجه، آن‌چه در قالب شعر و ترانه نگاشت، همتی سترگ بود در حفظ لهجه و میراث فرهنگ عامه شیراز. امروز ما اگرچه فقدانش را سوگواریم، اما به فرهنگمندی و دوراندیشی و هنرمندی وی می‌بالیم؛ جایگاهش را ارج می‌نهیم و هنرش را می‌ستاییم.
بیژن سمندر زاده سال ۱۳۱۶ خورشیدی در شیراز، ۱۷ دی‌ماه سال ۱۳۹۷ از دنیا رفت.
