توضیحات
رمان صوتی دل دلدادگی
عنوان: دل دلدادگی
نویسنده شهریار مندنی پور
روجا دختری است که از میان سه عاشق سینه چاک خود-کاکایی ، زال و داوود- داوود را انتخاب می کند. اما داوود خیلی زندگی با روجا به رذالت کشیده می شود و به جای مطالعه و سرودن شعر به دنبال در آوردن پول بیشتر و خریدن زمین تعاونی می افتد.
در تمام روز تلاش می کند، دروغ می گوید و شب به حقارت خود می خندد. دراین میان است که زال وارد زندگی آنها می شود و داوود را برای ساختن خانه اش یاری می دهد. داوود جریان عشق زال به روجا را، می فهمد. و از طرف دیگر کاکایی که پیش تر به امید پیوند با روجا به خدمت سربازی رفته، بعد از شنیدن خبر بی وفایی دختر مورد علاقه اش، به جبهه بر می گردد و …
روجا در جریان زلزله رودبار، دخترش گلنار را از دست می دهد. زال می کوشد تا به تقدیم تندیس طلایی گران قیمتی به داوود- که پیشتر از دل زمین بیرون آورده- روجا را تصاحب کند، اما در این کار موفق نمی شود. داوود که خود را در مرگ گلنار مقصر می داند، دست به خودکشی می زند و روجا به همراه دختر کوچکترش زیتون و پدرش مندا، تصمیم به بازسازی خاته می گیرد. خانه ای که نماد رنج های داوود شده است. در خاتمه روجا با پذیرفتن دخترکی لوچ که پدر و مادرش را در زلزله از دست داده است. امیدوارانه به ادامه زندگی می اندیشد.
نقد و بررسی دل دلدادگی
رمان صوتی دل دلدادگی رمان دل دلدادگی سه بخش از تاریخ ایران را مورد بررسی قرار داده است : حوادث انقلاب، سال های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و زلزله رودبار. هر چند به مقوله اول کمتر پرداخته ش ده است و سخن از انقلاب در حد جدال های ذهنی یکی از شخثصیت های اصلی داستان(داوود) انجام می گیرد و بیشتر تمهیدی است برای شناخت بیشتر شخصیت ها، ولی دو حادثه دیگر یعنی زلزله رودبار و جنگ، با قدرت پرداخت شده اند و حوادث و شخصیت های این بخش، چنان پر کشمکش هستند که صرف نظر از برخی حوادث فرعی، مثل زندگی زال و برخی حوادث فرعی دیگر در خلال جنگ، این رمان را می توان از آثار خوب،یکدست وقوی رمان نویسی فارسی محسوب نمود.
در این رمان مندنی پور از پس ارائه حالات مختلف جسمی و روحی شخصیت ها به خوبی بر آمده است و با توجه به اینکه در نهایت رمان، مخاطب را با وجود تلخی ها ی بسیارش به دیدن روزنه های نور و امید هدایت می کند، می تواند اثری برای شناخت مخاطبان خصوصاً جوان برای شناخت بیشتراز زندگی والقاء عدم قبول شکست و نا امیدی، محسوب شود.
رمان دل دلدادگی از پیچیدگی های قابل قبولی برخوردار است. گره های مختلف داستانی، یعنی وضعیت گلنار، داوود، کاکایی، پس از فراز و نشیب هایی جذاب گشوده می شود. این در حالی است که داستان پیچیدگی ها ی فرعی را همچون وضعیت گنج زال و برخی حوادث جبهه را هم مفصلاً بیان می کند که به نظر می رسد، با وجود جذابیت به کلیت یکدست اثر(شرح مفصل آن) لطمه وارد کرده است.
رمان صوتی دل دلدادگی
کشمکش:
کشمکش های دل دلدادگی به دو بخش اصلی کشمکش های درونی و کشمکش های بیرونی تقسیم می شوند. درگیرهای کاکایی و روجا، داوود و زال با خودشان، از نوع کشمکش انسان باانسان که درشکل های مختلف در خلال درگیری های زال و رقیبش نمود پیدا می کند و درگیری کاکایی با عراقی ها که نوع دیگر کشمکش های انسان با انسان است، کشمکش جامعه با جامعه (جنگ ایران و عراق) و کشمکش انسان با جامعه(کشمکش داوود با جامعۀ حاکم) را هم می توان از نوع کشمکش های بیرونی به شمار آورد.
شخصیت پردازی :
رمان دل دادگی، نه تنها خصوصیات فیزیکی شخصیت ها را به خوبی توصیف می کند، بلکه به ویژگی های روحی، روانی، اعتقادی و اخلاقی شخصیت ها نیز در خلال درگیری های ذهنی آنها می پردازد.
پیرنگ :
هر چند داستان از زلزله رودبار شروع می شود و سپس نویسنده به گذشته ها نقب می زند، اما پس از فروکش کردن انفجارهای پی در پی تصاویر ذهنی شخصیت ها، داستان هم به آرامش می رسد و چهار چوب قابل فهم خود را نشان می دهد. در هر حال، رابطه علی در تقابل شخصیت ها و حوادث و تأثیر متقابل آنها بر یکدیگر هم به خوبی آشکار می گردد. کاکایی به جبهه می رود چون برای تصاحب روح و جسم روجا چاره دیگری ندارد.روجا، با وجود قول نیم بندی که به کاکایی داده است، داوود را بر می گزیند. چون نوع تربیت متفاوتش این گونه ایجاب می کند. داوود پس از زندگی با روجا به رذالت کشیده می شود. چون منطق حاکم بر زندگی چنین پیشامدی را طلب می کند.
زبان :
زبان داستانی در دل دلدادگی در خدمت توصیف صحنه ها، گسترش شخصیت ها و بیان حوادث قرار می گیرد. زبان خصوصاً در مواقع انفجار خاطرات شخصیت ها و بیان احساسات درونی آنها، به تناسب زوایای مختلف دید جاری در داستان و خصوصاً به تناسب ذهن شخصیت ها انعطاف پذیر و دقیق می شود.
گفتگو :
شخصیت ها هم تا حدودی با توجه به خصوصیات روحی –روانی و فرهنگی خود سخن می گویند و شیوه گفتگو به خوبی در خدمت شخصیت پردازی قرار گرفته است.
غافلگیری : هر چند اوج داستان متناسب با عظمت دیگر بخش های آن نیست ، ولی رمان دل دلدادگی در چندین نقطه با نمایش نقطه ها ی اوج، مخاطب را غافلگیر میکند.این امر به خصوص پس از شدت گرفتن بحران داوود و روجا در جریان خواستگاری، پیدا شدن پدر روجا پس از زلزله و تحول شخصیتی داوود، خود را بهتر نشان می دهد.
جنگ در دل دلدادگی
هر چند جنگ در حاشیۀ حوادث اصلی داستان قرارگرفته است، ولی همین مقدار هم که البته با حضور یکی از زنده ترین شخصیت ها ی داستان- کاکایی- توصیف می شود، چنان جاندار و زنده ارائه می شود که مخاطب می تواند همپای حضور کاکایی حال و هوای جنگ را حس کند.
مندنی پور نگاه منتقدانه ای به جنگ ندارد، جنگ به عنوان یک واقعیت در زندگی کاکایی تأثیر شگرفش را به جا می گذارد و از او که پیشتر یک روستایی ساده دل بوده، فرماندهی شجاع می سازد.
توصیفات مندنی پور از جبهه و لحظات رزم، جاندار و با قدرت صورت گرفته است و این توصیف تا حدودی بیانگر فضای روزهای نبرد است. شهادت کاکایی و پیشتر تحول او ضمن بیان تأثیرات جنگ بر شخصیت های داستانی هم نشان دهندۀ علاقۀ راوی به زندگی کاکایی هاست.
منبع:
۱٫ جنگ از سه دیدگاه ، نقد و بررسی۲۰ رمان و داستان بلند جنگ ؛ محمد حنیف
۲٫مندنی پور،شهریار:دل دلدادگی (دو جلدی)،تهران،نشر زریاب،۱۳۷۷،۹۲۸ صفحه.
