اگر می خواهی دلی آرام و ضمیری شاد داشته باشی…..
اگر می خواهی دلی آرام و ضمیری شاد داشته باشی…..
همیشه آرامش یکى از گمشده هاى مهم بشر بوده، و به هر درى مى زند تا آن را پیدا کند، و اگر تلاش و کوشش انسان ها را در طول تاریخ براى پیدا کردن آرامش از طرق” صحیح” و” کاذب” جمع آورى کنیم خود کتاب بسیار قطورى را تشکیل مى دهد.
یکى از عواملى که به بهداشت روانى انسان لطمه هاى سختى وارد مى کند و آرامش او را برهم مى زند و منشأ بسیارى از بیمارى ها مى گردد، اضطراب، نگرانی ها و دلهره ها مى باشد.
براى این بیمارى علائمى همچون انزوا طلبى، در خود فرورفتن، خودکمبینى و بیهوده انگارى است، احساس ناخوشایند و …ذکر کرده اند» (۱)
اما دلائل این بیماری به طور مختصر:
– شخص افسرده از اینکه همه چیز را مطابق میل خود نمى بیند داراى افسردگى شده است، در حالى که ما نباید بخاطر اینکه چون به همه آنچه مى خواهیم، نرسیدیم، افسرده شویم. امری محال است که تمام دنیا بر طبق میل ما باشد.
– شخص افسرده گمان مى کند که همه ناگوارى ها از بیرون وجود اوست، در حالیکه عمده تلخى ها عکس العمل و پاسخ خصلت ها و کردارهاى خود ماست.
قرآن در این باره می فرماید: «وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَهٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثیرٍ (شوری/۳۰) هر مصیبتى به شما رسد بخاطر اعمالى است که انجام داده اید، و بسیارى را نیز عفو مى کند!
-شخص مضطرب نگران آنست که آینده چه خواهد شد. این حالت را مى توان با توکّل بر خدا و پشتکار درمان کرد.
وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْراً (طلاق/۳) و او را از جایى که گمان ندارد روزى مى دهد؛ و هر کس بر خدا توکّل کند، کفایت امرش را مى کند؛ خداوند فرمان خود را به انجام مى رساند؛ و خدا براى هر چیزى اندازه اى قرار داده است.
خداوند در این آیه ضمانت کرده که هر کس توکل کند در نمى ماند، و خداوند قادر بر انجام این ضمانت است.
اقای قرائتی در تفسیر نور درباره اضطراب و نگرانی ها با توجه به آیه چنین می گوید: یاد خدا و قدرت و عفو و لطف او مى توان اضطراب را به آرامش و شادابى مبدل ساخت. بعد ایشان ادامه می دهد: تفسیر آیه «الَّذِینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّه (رعد/ ۲۸) ِآنها کسانى هستند که ایمان آورده اند، و دلهایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است؛ آگاه باشید، تنها با یاد خدا دلها آرامش مى یابد» را در روز ۱۴ خرداد ۷۳ در همدان مى نویسم، کسى که در پایان وصیّتنامه بسیار مهم خود مى فرماید: «من با دلى آرام و قلبى مطمئن و ضمیرى شاد و روحى امیدوار به فضل الهى از خدمت شما مرخص مى شوم.» (۲)
خلاصه:
به طور کلى” آرامش” و” دلهره”، نقش بسیار مهمى در” سلامت” و” بیمارى” فرد و جامعه و سعادت و بدبختى انسان ها دارد، و چیزى نیست که بتوان از آن به آسانى گذشت .تاریخ بشر پر است از صحنه هاى غم انگیزى که انسان براى تحصیل آرامش به هر چیز دست انداخته و در هر وادى گام نهاده، و تن به انواع اعتیادها داده است.
ولى قرآن با یک جمله کوتاه و پر مغز، مطمئن ترین و نزدیکترین راه را نشان داده و مى گوید:” بدانید که یاد خدا آرام بخش دلها است”
ایمان به خدا و توجه به آزادگى مؤمن که همیشه با” زهد و پارسایى سازنده” و عدم اسارت در چنگال زرق و برق زندگى مادى همراه است به همه این اضطراب ها پایان مى دهد، هنگامى که روح انسان” على وار” آن گونه وسعت یابد که بگوید:
” دنیاى شما در نظر من بى ارزشتر از برگ درختى است که در دهان ملخى باشد که آن را مى جود” (۳)
منابع:
۱-اقتباس از: کاپلان سادووک، خلاصه روانپزشکى، ج ۲٫
۲-خلاصه ای از تفسیر نور( چاپ جدید)، ج۴، ص: ۳۵۹
۳- نهج البلاغه خطبه ۲۲۴٫