توسل جایز ولی استغاثه حرام است. (ادعای یک وهابی+نقد)
پایگاه جامع فرق،ادیان و مذاهب_ ابن تیمیه که از سرشناسان وهابی است، هرگونه استغاثه را به غیر از خدا شرک می‌داند. ولی توسل را جایز می‌داند. این شخص در کتاب خود در این باره چنین می‌گوید: «توسل به پیامبر در دعا چنان که در حدیثى از پیامبر وارد شده است مشروع است. توسل به پیامبر صلى الله علیه وآله در دعا چنین است: «خدایا! من از تو مى خواهم و متوسل مى شود به سوى تو به وسیله پیامبرت محمد پیامبر رحمت. اى محمد، اى رسول خد، من متوسل مى شوم به تو به سوى پروردگارم در حاجاتم تا حاجاتم را برآورد ….» ابن تیمیه پس از نقل این حدیث مى گوید: «اینگونه توسل به پیامبر خوب است، ولى دعا و استغاثه به آن حضرت حرام است.» [۱]
اما نکته‌ای که قبل از پاسخ دادن به ابن‌تیمه لازم است گفته شود، این است که فرق توسل و استغاثه چیست؟
توسل به معنای این است که : « متوسل شد به او، و این گفتار زمانی گفته می‌شود که فرد با عملی به چیزی نزدیک شود» [۲] اما استغاثه به معنای «یاری خواستن یعنی از آن مرد یارى خواست.» [۳]
دقت کنید، همانطور که می‌بینید تقریبا توسل و استغاثه به یک معنا برمی‌گردد و آن این است که استغاثه یا توسل یا تشفع یا توجه باشد زیرا همه آنها درخواست از صاحب جاه و وجه هاى است.
اما سوال این است که آیا ابن تیمیه این معنا را نفهمیده است که فتوا به جواز توسل و تحریم استغاثه داده است؟ با کمی دقت می‌فهیم که فرق زیادی بین آن دو نیست.
ضمن این‌که در احادیث صحیح السند در کتب اهل سنت و شیعه، جواز استغاثه امری ثابت شده است. پس شخص منصف با مراجعه به روایات پی می برد که کمک گرفتن از اولیای الهی (استعانت) و استغاثه به آنان نه تنها اشکالی ندارد، بلکه رجحان نیز دارد،
اینک به برخی از روایات اشاره می کنیم:
طبرانی و ابویعلی در مسند خود و ابن السنّی در عمل الیوم واللیله به سند صحیح از عبدالله بن مسعود روایت کرده است که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) فرمود: هرگاه حیوان یکی از شما در بیابان گم شد این گونه صدا زنید: ای بندگان خدا! نگه دارید بر من، ای بندگان خدا نگه دارید بر من، زیرا خداوند در روی زمین کسانی را دارد که حیوان او را حفظ کنند. طبرانی بعد از نقل حدیث می گوید: این مطلب از مجرّبات است. [۴] .
اگر استغاثه به غیر از خدا شرک بود، پس هیثمی هم که از علمای اهل سنت است مشرک است.
اگر استغاثه به غیر از خدا شرک باشد پس چرا در صحیح بخاری کلمه «یا محمد» تکرار شده است؟ مگر « یا محمد» به معنای استغاثه نیست؟ [۵] پس لا بد بخاری هم طبق نظر ابن تیمیه هم مشرک است.
ضمن این‌که در روایات زیادی از شیعه مساله مشروعیت استغاثه بیان شده است.
حسن بن فضل طبرسى گوید: به هنگام حاجت و نیاز به حضرت فاطمه علیها السّلام متوسّل شوید، براى توسّل به حضرتش ابتدا دو رکعت نماز به جاى آورید و پس از سلام سجده کرده صد مرتبه بگویید: یا فاطمه، و سپس سمت راست صورت را بر زمین بگذارید و صد مرتبه یا فاطمه بگویید و بعد از آن، سمت چپ صورت را بر زمین گذاشته صد مرتبه دیگر یا فاطمه مىگویید و……..[۶]
پی‌نوشت:
[۱] ابن تیمیه، مجموع الفتاوى ج ۳ ص ۲۷۶، دار النشر: مکتبه ابن تیمیه، الطبعه: الثانیه ، تحقیق: عبد الرحمن بن محمد بن قاسم العاصمی النجدی (التوسل به فى الدعاء کما فى الحدیث الذى رواه الترمذى وصححه أن النبى علم شخصا أن یقول اللهم إنى أسألک وأتوسل إلیک بنبیک محمد نبى الرحمه یا محمد یا رسول الله إنى أتوسل بک إلى ربى فى حاجتى لیقضیها اللهم فشفعه فی.فهذا التوسل به حسن وأما دعاؤه والإستغاثه به فحرام؛(
[۲] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱۱ ص ۷۲۴، ناشر: دار صادر، مکان چاپ: بیروت، نوبت چاپ: سوم (و تَوَسَّلَ إِلیه بوَسِیلَهٍ إِذا تقرَّب إِلیه بعَمَل)
[۳] بستانی، فرهنگ ابجدی ص ۶۱، ناشر: اسلامى، مکان چاپ: تهران، سال چاپ: ۱۳۷۵، نوبت چاپ: دوم
[۴] هیثمی، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج ۱۰ص ۱۸۸، الناشر : دار الفکر، بیروت – ۱۴۱۲ هـ،عدد الأجزاء : ۱۰،(إذا أضل أحدکم شیئا أو أراد عونا وهو بأرض لیس بها أنیس فلیقل : یا عباد الله أغیثونی فإن لله عبادا لا نراهم وقد جرب ذلک***** بیهقی، شعب الإیمان ج ۶ ص ۱۲۸، دار النشر : دار الکتب العلمیه – بیروت – ۱۴۱۰ ، الطبعه : الأولى ، تحقیق : محمد السعید بسیونی زغلول
[۵] بخاری، صحیح البخاری ج ۵ ص ۲۱۸۸، دار النشر : دار ابن کثیر , الیمامه – بیروت – ۱۴۰۷ – ۱۹۸۷ ، الطبعه : الثالثه ، تحقیق : د. مصطفى دیب البغا
[۶] محمد باقر مجلسی، ترجمه روحانى ج ۴۳ص ۹۵۷، ناشر: انتشارات مهام، مکان چاپ: تهران، سال چاپ: ۱۳۷۹ ش،نوبت چاپ: اول
