پاورپوینت کامل و جامع با عنوان بررسی دستگاه های فتومتری (Photometery) در ۳۴ اسلاید

فلیم‏ فتومتر جهت اندازه‏ گیری کمی عناصر سدیم، پتاسیم و لیتیوم در مایعات بیولوژیک مورد استفاده قرار می‏گیرد. لیتیوم در غلظت‏های بسیار کم در سرم خون وجود دارد و بیشتر در بیماران روانی که از لیتیوم برای درمان استفاده می کنند، درخواست و اندازه‏گیری می‏شود. راه دیگر جهت اندازه‏گیری این ترکیبات، استفاده از الکترودهای انتخابی (Ion selective electrode) است.

اتم بسیاری از عناصر فلزی هنگامی که انرژی کافی از حرارت دریافت می‏کنند، این انرژی را در طول موج مشخصی منتشر می‏نمایند. مقدار مشخصی انرژی گرمایی به وسیله یک الکترون اربیتال جذب می‏شود. الکترون‏ها در سطح انرژی بالاتر ناپدید شده و به حالت برانگیخته در می‏آیند. این الکترون‏های برانگیخته انرژی خود را به شکل فوتون‏های نور در طول موج مشخص منتشر و به وضعیت اولیه خود بر می‏گردند. انرژی که به صورت نور منتشر می‏شود ممکن است برای هر عنصر در طیف معینی از طول موج‏ها خارج شود، که بستگی به مقدار انرژی جذب شده توسط عنصر و تهییج الکترون‏های آن به سطوح مختلف انرژی دارد. مثلا سدیم انرژی را عمدتا در طول موج ۵۸۹ نانومتر منتشر می‏کند که زرد رنگ بوده و در نتیجه برگشت الکترون‏های برانگیخته لایه ظرفیت از اربیتال p3 به وضعیت پایه یا اربیتال s3 بوده و در طول موج‏های دیگر نیز دارای انتشارهای ضعیف‏تری است. شدیدترین انتشار برای پتاسیم و لیتیوم نیز به ترتیب در طول موج های ۷۶۷ و ۶۷۱ نانومتر است. در طول موج انتخابی برای یک عنصر باید نور از شدت کافی برخوردار بوده تا حساسیت را لازم داشته و از طرفی با طول موج سایر عناصر، تداخل نداشته باشد.

فلزات قلیایی در مقایسه با سایر عناصر در اسباب سوزاننده (Burner) فلیم‏ فتومتر برانگیخته می‏شوند. لیتیوم، سدیم و پتاسیم به ترتیب ایجاد رنگ‏های قرمز، زرد و بنفش می‏کنند. در وضعیت‏های ثابت و کنترل شده، شدت نور تولید شده در طول موج معین نسبت مستقیم با تعداد اتم‏های برانگیخته شده دارد که این‏ها نیز به نوبه خود نسبت مستقیم با تعداد اتم‏های موجود در محلول دارند. در مورد فلزاتی مانند سدیم تنها ۱ تا ۵ درصد اتم‏های موجود در محلول در شعله برانگیخته می‏شوند. حتی با این درصد کم از اتم‏های برانگیخته شده، روش فلیم ‏فتومتری، حساسیت کافی برای اندازه ‏گیری فلزات قلیایی را در بیشتر موارد دارد. سایر کاتیون‏ها مانند کلسیم به راحتی در شعله معمولی آزمایشگاه برانگیخته نشده و در این موارد مقدار نور خارج شده همیشه از حساسیت کافی برای آنالیز در روش فلیم‏ فتومتری برخوردار نیست. در این موارد می‏توان برای ایجاد حساسیت بیشتر از شعله‏ های با دمای بالاتر استفاده نمود.

طیف‌سنجی نوری یا اسپکتروفتومتری (به انگلیسی: Spectrophotometry) در شیمی، روشی است برای سنجش و مطالعه طیف الکترومغناطیسی. در این روش با استفاده از میزان اندازه جذب نور نمونه‌ها، غلظت آنها را تعیین می‌کند. همچنین از آن می‌توان برای تجزیه و تحلیل نمونه‌های دی‌ان‌ای و آران‌ای استفاده نمود.

این شیوه در دستگاه طیف‌سنج نوری با نام اسپکتروفوتومتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در اسپکتوفتومتری مریی، جذب یا انتقال ماده می‌تواند به وسیله رنگ مشاهده شده تعیین شود. برای نمونه محلولی که نور را در بالاتر از طیف مریی است و هیچ طول موج مریی را عبور نمی‌دهد به طور تئوری به رنگ سیاه است. از سویی دیگر اگر همه طول مرئی را عبور دهد و هیچ نوری را جذب نمی‌کند نمونه محلول به رنگ سفید است. اگر نمونه محلول رنگ قرمز را جذب کند برابر با ۷۰۰ نانومتر به رنگ سبز ظاهر می‌شود چون سبز رنگ مکمل قرمز است. اسپکتوفتومترهای مریی در عمل از منشوری برای خرد کردن طیف معینی از طول موج استفاده می‌کنند (فیلتر امواج نوری دیگر) به همین دلیل شعاع ویژه‌ای از نور از طریق نمونه محلول عبور می‌کند.

فهرست مطالب:

دستگاه Spectrophotometer

امواج الکترومغناطیس

نور مرئی

طیف مادون قرمز

طیف ماوراء بنفش

انرژی فوتون نوری

اساس کار

آماده سازی نمونه

قانون بیر-لامبرت

قسمتهای مختلف دستگاه

منبع تغذیه

منبع انرژی نورانی

منابع نور

انتخاب کننده های طول موج

فیلترها

تک رنگ کننده ها

آشکارسازهای نوری

کووت ها

انواع دستگاههای اسپکتروفوتومتر

اشکالات گزارش شده

ملاحظات خرید

دستگاه Flame Photometer

اساس کار

قسمت های مختلف دستگاه

روش اندازه گیری

اشکالات گزارش شده

سرویس های دوره ای