بهترین بخشندگی ها چیست؟
آیا می دانید انفاق فقط منحصر در وسعت رزق نیست؟
آیا می دانید کسانی هم که فقیر هستند، امر به انفاق شده اند؟
آیا می دانید انفاق چه اثراتی در جامعه دارد؟
یکی از عواملی که آیات و روایات روی آن تأکید دارند و عمل به آن بسیار توصیه شده است، انفاق است.
در سوره آل عمران بعد از مذمت و محکوم کردن ربا، از انفاق و عفو و گذشت و تعاون تمجید مى کند. در آیه ای از این سوره به ترسیم سیمای پرهیزکاران پرداخته و چند صفت برای آنها بیان می کند از جمله انفاق در دارایی و تنگدستی. می فرماید متقین در همه حال انفاق مى کنند چه موقعى که در راحتى و وسعتند و چه زمانى که در پریشانى و محرومیتند.
الَّذینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ الْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَ الْعافینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ (آل عمران/۱۳۴) همان ها که در توانگرى و تنگدستى، انفاق مى کنند؛ و خشم خود را فرو مى برند؛ و از خطاى مردم درمى گذرند؛ و خدا نیکوکاران را دوست دارد.
به بیان دیگر:
آیه می فرماید: بندگان خدا در همه حال انفاق مى کنند. چه در وقتی که در رفاهند و چه در وقت تنگدستی. آنها با این عمل ثابت مى کنند که روح کمک بدیگران و نیکوکارى در جان آنها نفوذ کرده است و بهمین دلیل تحت هر شرائطى اقدام به اینکار مى کنند، روشن است که انفاق در حال وسعت به تنهایى نشانه نفوذ کامل صفت عالى سخاوت در اعماق روح انسان نیست، اما آنها که در همه حال اقدام به کمک و بخشش مى کنند نشان می دهند که این صفت در آنها ریشه دار است.
ممکن است گفته شود انسان در حال تنگدستى چگونه مى تواند انفاق کند؟
پاسخ این سؤال روشن است: زیرا اولا افراد تنگدست نیز به مقدار توانایى مى توانند در راه کمک بدیگران انفاق کنند، و ثانیا انفاق منحصر به مال و ثروت نیست بلکه هر گونه موهبت خدادادى را شامل مى شود خواه مال و ثروت باشد یا علم و دانش یا مواهب دیگر، و به این ترتیب خداوند مى خواهد روح گذشت و فداکارى و سخاوت را حتى در نفوس مستمندان جاى دهد تا از رذائل اخلاقى فراوانى که از” بخل” سرچشمه مى گیرد بر کنار بمانند. (۱)
پیامبرخدا(ص) فرمودند: “سه چیز از حقیقتهای ایمان است: انفاق کردن در حال تنگدستی، انصاف به خرج دادن با مردم و دانش بخشی به جوینده دانش (۲)
امام صادق(ع) همچنین در حدیثی دیگر می‌فرمایند: “بخشندگی از اخلاق پیامبران است و آن ستون ایمان است. هیچ مؤمنی نیست مگر آن که بخشنده است و تنها آن کس بخشنده است که از یقین و همّت والا برخوردار باشد. زیرا که بخشندگی پرتو نور یقین است و هر که هدف را بشناسد بخشش بر او آسان شود. (۳)
منابع:
۱- خلاصه ای از تفسیر نمونه، ج۳، ص: ۹۶
۲-منتخب میزان الحکمه: ۵۷۰
۳-منتخب میزان الحکمه: ۲۶۶
? دست سخاوتمند ?
? مرد عربی وارد مدینه شد و سوال کرد: سخاوتمندترین مردم مدینه کیست؟ مردم، حسین بن علی (علیه السلام) را معرفی کردند. وی وقتی وارد مسجد شد، حضرت را که در حال نماز بود، دید و شروع کرد به خواندن اشعاری که ترجمه آن چنین است:
کسی که امید به تو دارد، و حلقه در خانه ات را می کوبد، ناامید نخواهد شد. تو بخشنده و پناهگاه درماندگانی و پدرت کشنده فاسقان بود. اگر راهنمایی های پدرت نبود، جهنم پیکر ما را فرا می گرفت.
حضرت، نماز را تمام کرد و به قنبر فرمود: از مال حجاز چیزی باقی مانده است؟ قنبر گفت: بله، چهار هزار دینار، حضرت فرمود: بیاور که مستحق آن رسید. قنبر مال را آورد. حضرت دو برد خویش را از تن در آورد، پول ها را در آن پیچید و دست خود را از شکاف در بیرون نمود و آن را به اعرابی مرحمت کرد و فرمود:
ای مرد، این را بگیر که من از تو پوزش می طلبم و بدان که من نسبت به تو مهربانم. اگر در آینده عصایی در مسیر بدست آید؟ آسمان جود و احسان ما بر تو ریزش خواهد نمود.
آن مرد پول را گرفت و گریست. امام فرمود: آیا کم است؟ مرد عرض کرد: هرگز! گریه ام برای آن است که دست سخاوتمند شما چگونه زیر خاک می رود.
?