بحران آب، قابل انکار نیست
بحران آب، قابل انکار نیست
ایران امروز با چند چالش مهم روبه‌روست؛ آسیب‌های اجتماعی، بیکاری و بحران‌های زیست محیطی از مهم‌ترین این چالش‌ها هستند که باید نظام برنامه‌ریزی کشور برای حل و فصل آنها چاره‌اندیشی کند. به‌طور مشخص در حوزه محیط زیست ما با چند مساله مواجه‌ایم. مدیریت پسماند، کاهش کیفیت آب، آلودگی هوا و پدیده گرد و غبار از جمله مسائل حوزه محیط زیست است. از این میان توجه به بحران آب با توجه به اینکه مساله‌ای جهانی است و کشورهای متعددی از آن رنج می‌برند، ضروری است.
ایران از طرفی به عنوان یک کشور در حال توسعه و از طرف دیگر با رشد سریع جمعیت، باید برای مسائل حوزه محیط زیست برنامه‌ای روشن داشته باشد. خشک شدن تالاب‌ها و فرونشست زمین در برخی نقاط کشور از جمله تهران، حفر چاه‌های عمیق برای تولید محصولات کشاورزی و غیره در زمره مهم‌ترین پیامدهای مدیریت نامناسب منابع آب است.
در گام نخست باید همه کارشناسان و مدیران فارغ از هر گرایش و سلیقه سیاسی این بحران و ابعادش را بشناسند و قبول داشته باشند. به عقیده من برای اینکه درک بهتری از وضعیت موجود ایجاد شود باید بانک جامع اطلاعات آب کشور ایجاد شود. در صورت تهیه این اطلاعات می‌توان به طور دقیق برای بهبود وضعیت منابع آب تمهیداتی اندیشید. کشور ما در شرایطی است که از نظر مدیریت منابع آب نیاز به نگاه ویژه و برنامه‌های راهبردی دارد. همچنان که این نیاز در رابطه با آلودگی منابع خاک و فرسایش خاک هم احساس می‌شود.
یکی دیگر از اقدامات مورد نیاز، بازنگری در سیاست‌های کشاورزی در کشور است. قبلا هم در جلسه‌ای خدمت وزیر جهاد کشاورزی جناب آقای حجتی به مساله تولید محصولات کشاورزی پر آب بر اشاره کرده‌ام. مثلا بسیاری از کارشناسان عقیده دارند تولید و صادرات هندوانه با توجه به هزینه و فایده آن عملا به معنی صادرات آب است. وزارت جهادکشاورزی باید روند شناسایی محصولات پرآب بر و معرفی محصولات کم آب بر را به عنوان جایگزین کشت تسریع کند.
ما می‌توانیم مطابق نیازهای جامعه و واقعیت‌های زیست محیطی در این بخش برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تدوین کنیم. برای تامین نیازهای کشور هم راهکارهای متعددی را می‌توان به کار گرفت. استفاده از سیستم بازچرخانی آب در بخش‌های تولیدی باید به طور جدی دنبال شود. از طرف دیگر ما در مجلس درباره واردات محصولاتی که امکان تولید عمده آنها در داخل کشور وجود ندارد هم بحث‌هایی داشته‌ایم. یکی از موارد مورد بحث، واردات محصولات تراریخته بود که مجلس قواعد دقیقی برای این کار پیش بینی کرده است تا این محصولات با برچسب‌های مشخص عرضه شوند و مصرف‌کنندگان هم با اطلاع کامل از آنها استفاده کنند. یکی دیگر از اقدامات مهمی که باید در دستور کار دستگاه‌های اجرایی قرار گیرد پایش مداوم کیفت آب است. شاید خیلی‌ها اصلا ندانند کیفیت آب چگونه است و از همین رو متوجه عمق بحران در این بخش نباشند. در همه جهان برخورداری از منابع آب زیرزمینی مطلوب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. می‌توان با شناسایی عواملی که موجب کاهش کیفیت آب می‌شود راهکارهایی را برای افزایش کیفیت آب پیش بینی کرد. به کارگیری سیاست‌های تشویقی برای کنترل آلاینده‌های آب از جمله پرداخت تسهیلات تشویقی، برآورد ارزش واقعی آب در کاربری‌های گوناگون و توجه به تامین حقابه‌های زیست محیطی از دیگر نیازهای جدی حوزه محیط زیست و آب در کشور است که باید برای آنها تصمیم‌های دقیق و مبتنی بر یافته‌های علمی اتخاذ شود.
فریده اولادقباد
٭عضو فراکسیون محیط زیست مجلس دهم
اعتماد
