آیا واقعا تمام صحابه عادل بودند و به بهشت می روند؟
آیا واقعا تمام صحابه عادل بودند و به بهشت می روند؟
پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ عده بسیاری از علمای اهل سنت قائل هستند که تمام صحابه عادل هستند و همگی بدون استثنا به بهشت می‌روند. از جمله کسانی‌که قائل به این نظریه می‌باشد، ابن حزم آندلسی است. ابن حجر هیثمی در کتاب خود به نقل از ابن حزم می‌نویسد: «به یقین تمام صحابه اهل بهشت هستند».[۱] بخاری در تعریف صحابه آورده است: «هر مسلمانی که با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) همراه بوده و یا ایشان را دیده، صحابی است.»[۲]
اکنون برای یک فرد محقق سوال پیش می‌آید که این اندیشمندان سنی، چگونه از بهشتی بودن تمامی صحابه آگاه هستند؟ آیا این دانشمندان به‌خاطر ارتباطشان با خدا از سرنوشت صحابه مطلع هستند؟ به‌راستی این دانشمندان طبق کدام منبع و مدرک قائل به بهشتی بودن صحابه هستند؟
به راستی این چه عدالتى است که قرآن نسبت فسق به بعضی از صحابه داده است؟ «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا أَنْ تُصِیبُوا قَوْماً بِجَهالَهٍ فَتُصْبِحُوا عَلى ما فَعَلْتُمْ نادِمِینَ [حجرات/۶] اى کسانى‌که ایمان آوردهاید، اگر شخص فاسقى خبرى براى شما بیاورد، درباره آن تحقیق کنید، مبادا از روى نادانى به گروهى آسیب برسانید و از کرده خود پشیمان شوید».
بیضاوی از مفسران مشهور اهل سنت در کتاب تفسیری خود درباره شان نزول این آیه می‌نویسد: «این آیه مربوط به «ولید بن عُقبه» است که پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله) او را با گروهى براى جمع آورى زکات طایفه «بنى المصطلق» فرستاد، ولید برگشت و گفت: اینها آماده زکات نیستند و بر ضدّ اسلام قیام کردهاند. گروهى از مسلمانان حرف ولید را باور کرده و آماده پیکار با آن طایفه سرکش شدند، ولى آیه شریفه سوره حجرات نازل شد.»[۳] و به مسلمانان هشدار داد، که اگر یک فرد فاسق خبرى آورد، تحقیق کنید، مبادا گروهى را به‌خاطر خبر شخص فاسق، گرفتار سازید و ضربهاى بر آن‌ها وارد کنید و بعد هم پشیمان شوید. اتّفاقاً بعد از تحقیق معلوم شد طایفه بنى المصطلق طایفه مؤمنى هستند و به استقبال ولید آمده بودند، نه براى قیام بر ضدّ اسلام. امّا چون ولید با آن‌ها خصومتى داشت، همین را بهانه کرد و برگشت و آن خبر نادرست را خدمت پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله) عرض کرد. ولید از صحابه پیغمبر (صلى الله علیه و آله) بود، یعنى جزء کسانى بود که پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله) را درک کرده و در خدمت پیغمبر بود. اما با این حال، قرآن او را فاسق مىداند، آیا این مطلب با عدالت همه صحابه سازگار است؟
پی‌نوشت:
[۱]. «الصحابه کلهم من أهل الجنه قطعا». ابن حجر، الصواعق المحرقه على أهل الرفض والضلال والزندقه، الناشر: مؤسسه الرساله، بیروت، تحقیق : عبدالرحمن بن عبدالله الترکی وکامل محمد الخراط، جزء ۲ ص ۶۰۸.
[۲]. «وَمَنْ صَحِبَ النبی أو رَآهُ من الْمُسْلِمِینَ فَهُوَ من أَصْحَابِهِ». بخاری، صحیح بخاری، دار النشر: دار ابن کثیر , الیمامه، بیروت، ۱۴۰۷،۱۹۸۷، الطبعه: الثالثه، تحقیق: د. مصطفى دیب البغا، ج ۳ ص ۱۳۳۵
[۳]. «روی أنه علیه الصلاه و السلام بعث الولید بن عقبه مصدقا إلى بنی المصطلق و کان بینه و بینهم إحنه، فلما سمعوا به استقبلوه فحسبهم مقاتلیه فرجع و قال لرسول اللّه صلّى اللّه علیه و سلم قد ارتدوا و منعوا الزکاه فهم بقتالهم فنزلت.» بیضاوى، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، ناشر: دار إحیاء التراث العربی، مکان چاپ: لبنان بیروت، ج ۵ ص ۱۳۴.
