چرا ظهور امام زمان زود انجام نمی شود؟

پرسش:

اصلا خود ظهور چه اشکالی دارد که زودتر باشد؟ چرا در حدیثی می‌گویند تعجیل کنندگان اهل هلاکند و از طرفی در حدیث دیگر می گویند برای تعجیل در فرج دعا کنید؟ آیا این یک نوع تناقض نیست؟

پاسخ:

وجود نازنین حضرت بقیه الله الأعظم ولی عصر (عج) آخرین ذخیره و سفیر الهی و آخرین حجت خدا بر روی زمین است، لذا او محقق کننده تمام وعده های الهی به مستضعفان عالم بر روی زمین خواهد بود، زیرا طبق نص صریح پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ جانشینان او دوازده نفراند.^(۱) و طبق بیان ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ و پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ آخرین آن ها وجود نازنین حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ می باشد^(۲) که جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد همچنان که از ظلم و جور پر شده باشد و اسلام ناب را بر سراسر گیتی حاکم خواهد کرد و مستضعفان دنیا و مؤمنان واقعی را روزی، حاکم زمین خواهد نمود.

از طرفی انسان مختار است و طبق آیه قرآن که می فرماید: «ما سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی دهیم مگر آنکه خودشان بخواهند».^(۳) باید خود سرنوشت خود را تعیین کند، و زمینه ظهور را فراهم آورد و بخواهد که حضرت ظهور کند. لذا مهم ترین رکن اساسی ظهور آمادگی مردم برای ظهور و درخواست آنهاست و اگر این آمادگی و درخواست قلبی مردم نباشد، چه بسا ظهور آن نتیجه مطلوب را نداشته باشد و بلکه محقق نگردد. بنابراین باید تلاش وکوشش کنیم در جهت ایجاد شرایطی که ظهور را به دنبال داشته باشد، لذا لازم است شیعیان حضرت تمام وسع و توان خود را به کار گیرند و با دعا و تضرع به درگاه الهی و ترویج نام و یاد حضرت در جامعه و اذهان مردم و اشاعه فرهنگ مهدویت در سراسر گیتی و آشنایی مردم دنیا با این فرهنگ، این آمادگی برای پذیرش حضرت را در مردم به وجود آورند و با این کار زمینه ظهور حضرت را فراهم کنند، این است معنای انتظار که در روایات اسلامی افضل اعمال شمرده شده است.

حال روایاتی را که دستور به دعا برای فرج داده اند را باید با همین دید معنا کرد و گفت این روایات در صددند اولا: ما را ترغیب کنند به ظهور و دعا برای اینکه خداوند هر چه زودتر زمینه ظهور را فراهم کند، ثانیا: محرکی باشد برای ما انسان ها که هر چه می توانیم در جهت ایجاد آن زمینه ها و شرایط ظهور و رفع موانع ظهور تلاش کنیم و از طرفی هم باید به قضا و قدر الهی راضی بوده و در مقابل حکمت الهی تسلیم باشیم و زبان به شکوه و شکایت و نارضایتی نگشاییم.

اما روایاتی را که در آن ها وارد شده تعجیل کنندگان هلاک می گردند مثل اینکه عبدالرحمان بن کثیر نقل می کند، شخصی نزد امام صادق ـ علیه السلام ـ آمد و پرسید: خدا من را فدای شما بگرداند، خبر بده من را که این امری که باید منتظر آن باشیم، چه زمان خواهد بود؟ حضرت پاسخ دادند: «آنان که وقت را تعیین کنند کاذب و دروغ گویند و عجله کنندگان هلاک شدند و تنها تسلیم شدگان نجات یافتند».^(۴)

باید گفت: تعجیل در آن ها به معنای، عجله کردن و دخالت در کار خدای سبحان و اعتراض نسبت به ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ و خدای سبحان است. علامه مجلسی در تفسیر این روایت می گویند:

منظور کسانی است که تعجیل ظهور حق را می طلبند و بر خدای تبارک و تعالی و ائمه اطهار اعتراض می کنند در تأخیر افتادن آن و به قضای الهی راضی و تسلیم نمی شوند».^(۵) هم چنین در روایت عبارت «نجا المسلّمون» آمده که باز علامه مجلسی می گوید.

«مسلّمون یعنی کسانی که راضی اند به قضای الهی، کسانی که بر ائمه درباره کارهایشان و افعال شان اعتراض نمی کنند».^(۶) در نتیجه به قرینه «المسلمون» منظور از «مستعجلون» در روایت کسانی است که برای فرج دعا می کنند ولی اگر اجابت نشد، شروع به اعتراض کرده و بر حکم خداوند و ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ اعتراض کرده و تسلیم امر الهی نمی گردند و به خاطر همین اعتراض هلاک می شوند.

در نتیجه: آن دسته از روایات که ترغیب به دعا می کنند، منظورشان دعا کردن و درخواست از خداوند سبحان و حرکت به سوی ایجاد زمینه های ظهور است ولی آن دسته از روایات که این تعجیل کنندگان را مذموم شمرده اند منظورشان کسانی نیست که بعد از دعا و عدم اجابت و عدم ظهور حضرت، دم به اعتراض و شکایت گشوده و بر خدای سبحان خورده گرفته و تسلیم نمی گردند.

پاورقی:

۱٫ رجوع شود به کتاب: صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، باب جانشینان پیغمبر.
۲٫ رجوع شود به کتاب: کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، کتاب الحجه.
۳٫ رعد : ۱۱٫
۴٫ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهاردهم، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۳۶۹٫
۵٫ مجلسی، محمد باقر، مراه العقول، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهاردهم، ۱۳۷۹ش، ج۴، ص۱۷۴٫
۶٫ همان.